Szkoła Podstawowa w Górzynie

Nieśmiałość oznacza różne rzeczy dla różnych osób. Jest ona bardzo złożona, a jej przejawy są różnorodne – od lekkiego uczucia skrępowania, przez nieuzasadniony lęk przed ludźmi, aż do skrajnej nerwicy.

Dzieci nieśmiałe początkowo nie zauważ się, bo są ciche, spokojne, grzeczne. Dopiero później dostrzega się, że trzymają się na uboczu, nie bawią z rówieśnikami. Ze względu na przejawianą przez nie skłonność do izolacji, unikanie kontaktów z innymi dziećmi oraz „zamykanie się w sobie”, w otoczeniu bywają one nazywane „milczkami”, „odludkami” lub samotnikami. Dzieci te określane są też jako lękliwe, zahamowane. Zahamowanie  u dzieci może przejawiać się w następujących sferach:

• w sferze psychoruchowej – dziecko jest mało ruchliwe, nie biegają, chodzą powoli, wszystkie jego reakcje wydają się zwolnione i opóźnione w  stosunku do poleceń,
  

• w sferze poznawczej – dziecko myśli powoli, wolno kojarzy fakty, dlatego też potrzebują więcej czasu niż ich rówieśnicy na opanowanie nowych zadań i ich rozwiązanie,
  

• w sferze emocjonalno – uczuciowej – mimika dziecka jest mało żywa, gesty i słowa niw wyrażają jego przeżyć, sprawia ono wrażenie obojętnego czy też apatycznego. Trudno takie dziecko czymś zmartwić lub ucieszyć. Rzadko wybucha gniewem lub płaczem. Trudno je do czegoś zachęcić, czymś zainteresować.
  

Nieśmiałość dziecka to przypadłość, która pociąga za sobą calą gamę skutków. Jest ona przyczyną problemów w sferze społecznej – utrudnia kontakty z ludźmi, hamuje ekspresję, powoduje bierność, wycofanie się oraz izolowanie. Przyczynia się także do zakłóceń w sferze poznawczej – zaburza percepcję, utrudnia koncentrację i myślenie. W sferze emocji i uczuć nieśmiałość wyzwala objawy lękliwości (głównie lęku przed negatywną oceną ze strony innych ludzi) i poczucie zagrożenia. Dziecko nieśmiałe posiada zniekształcony obraz świata i samego siebie. Z reguły wykazuje obniżoną samoocenę i niski poziom samoakceptacji.

Dziecko nieśmiałe:

• rzadko się śmieje, ma mało wyrazistą mimikę;
  

• ma trudności z przekazaniem tego, co myśli i czuje;
  

• nie interesuje się rówieśnikami;
  

• nie okazuje intensywnych uczuć;
  

• nie inicjuje zabawy.
  

Jak pomóc:

• okazuj dziecku miłość, czułość i zainteresowanie,
  

• postępuj rozważnie i delikatnie – twoje dziecko nie lubi pośpiechu,
  

• zachęcaj do niezbyt intensywnego ruchu – jazdy na rowerze, pływanie, gry w piłkę,
  

• nie narzucaj się, raczej podążaj za tym, co proponuje dziecko,
  

• nie pozostawiaj go samemu sobie, bo będzie się czuło coraz bardziej samotne i opuszczone,
  

• uważaj z komputerem! Dzieci zamknięte w sobie łatwiej uzależniają się od gier,
  

• dawkuj mu wrażenia – nie zostawiaj samego, ale też nie zabieraj co tydzień „do wesołego miasteczka”,
  

• spróbuj zaczynać dzień masażem całego ciała – na niektóre dzieci działa to ożywczo.
  

Rodzicu,twoje dziecko jest nieśmiałe i zamknięte w sobie nie dlatego, że mu z tym dobrze, ale dlatego, iż w ten sposób ucieka przed światem, który wydaje mu się obcy i groźny. Oswój się z tym  i nie obwiniaj, że dziecko nie chce nawiązać bliższego kontaktu; nie sądź że popełniłeś jakiś poważny błąd. Znajdź w sobie cierpliwość dla własnego dziecka, a zaczniesz lepiej je rozumieć, odkryjesz zabawy, które sprawiają mu przyjemność. A przede wszystkim, kiedy uchylisz drzwi do jego świata, przekonasz się z radością, że ono od dawna na to czekało.

Opracowała: Wioletta Łoś

Bibliografia:
1.      Harwas-Napierała B., Nieśmiałość dziecka, PWN, Poznań 1982
2.      Spionek H., Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych, Warszawa 1970
3.      Tyszkowa M., Encyklopedia pedagogiczna, pod red. W. Pomykało, wyd.pierwsze, Warszawa 1993
4.      Tyszkowa M., Osobowościowe postawy syndromu nieśmiałości, Psychologia wychowawcza 1978/3
5.      Zimbardo P.G., Nieśmiałość, co to jest? Jak sobie z nią radzić, PWN, Warszawa 2000